Sommige concertbezoeken blijven je bij, niet alleen vanwege de muziek, maar ook door iets anders. Zo bezochten mijn man en ik een paar weken geleden een concert dat nog steeds naklinkt. Pianiste Maria João Pires speelde samen met haar goede vriend en collega Ignasi Cambra. De zaal van het Amsterdamse Concertgebouw was goed gevuld en zoals zo vaak duurde het even voordat het geroezemoes wegzakte en we de stilte konden horen — die serene pauze die de ruimte vrijmaakt om gevuld te worden met muzikale klanken.
Het is indrukwekkend om te bedenken dat Ignasi Cambra blind is. Niet minder indrukwekkend was het om te zien hoe Maria João Pires hem liefdevol en gracieus begeleidde, zodat hij in deze onbekende omgeving kon optreden. Zij werd een brug tussen het bekende en het onbekende.
Toen ze samen die uitdagende trap van het Concertgebouw afdaalden, leek het bijna alsof de artiesten uit de hemel neerdaalden om ons iets goddelijks te brengen. Maar deze avond was het niet zozeer de muzikale pracht die mij het meest raakte, maar vooral het stille dienen en begeleiden van Maria João Pires.
Het was diep ontroerend om haar naast hem te zien lopen, het ritme van zijn stappen aanvoelend, hem meer tijd gevend waar de trede breder was, en het moment markeren waarop de overgang naar het midden van het podium plaatsvond.
Ik stelde me voor hoe ze deze entree hadden gerepeteerd, de traptredes hadden geteld en de ruimtes ertussen hadden gevoeld. Hoe zou het zijn gegaan toen Cambra piano leerde spelen? Dat moet ook begonnen zijn met luisteren, daarna voelen en aftasten van de toetsen en de afstanden ertussen.
Samen liepen ze rond de piano, bogen voor het publiek vooraan, draaiden zich om en bogen opnieuw voor het publiek aan de andere zijde. Daarna keerden ze terug naar de piano, waar zij hem hielp zijn kruk te vinden en de perfecte positie in te nemen om te beginnen met spelen.
Terwijl ik daar zat te kijken, stelde ik me voor: als we alle noten die ooit in deze zaal zijn gespeeld zouden kunnen aanraken, zouden ze als een stevige massa aanvoelen. Als we de muziek konden ruiken, zou de lucht doordrenkt zijn van ontelbare aroma’s. Als we de muziek konden proeven, zou het bijna te rijk zijn om door te slikken. Als we haar konden zien, zou de ruimte misschien wel overlopen van pure volheid.
Alles wat wij kunnen doen, is onszelf leegmaken, luisteren en ontvangen.
Het samenspel van de twee pianisten, niet alleen op muzikaal maar vooral op menselijk vlak, raakte mij diep die avond. Ik leg nu een verbinding met de woorden die wateronderzoekster Veda Austin aanhaalde in een interview met Pam Gregory over haar werk met niet sprekende autisten en de aard van water. De jonge autisten brachten middels een spellingsbord de volgende boodschap naar voren:
“Stop talking, start listening, observe and serve.”
Geen andere boodschap kan beter verwoorden wat er die avond speelde tussen João Pires en Cambra.